No, jakoś mi to nie wyszło. Mam za to regał pełen książek (tych ważnych dla mnie - i tych, które po prostu już nie zmieściły się w bazie w domu rodziców). Mam kolekcję kapeluszy. I mam prawdziwego ducha!
Zjawa poczyna sobie na razie nader nieśmiało, ale nie oszukujmy się, kto by się chciał wychylać zanadto, gdy dopiero kończy mu się umowa na okres próbny? ;-) Nie pobrzękuje łańcuchami, nie łaskocze mnie w wystające spod kołdry stopy, nie zawodzi po kątach (nie może - w bloku obowiązuje wszak cisza nocna!)... Ale jest. I patrzy na mnie wprost ze ściany.
Poznajcie się - to mój rodzinny duch. Prababcia.
W jej towarzystwie spędzałam sporo czasu w dzieciństwie, gdy ojciec zawoził mnie - a później także Paulinę - do babci, do Dębienka pod Stęszewem. W domu, do którego już nie mam wstępu, bo zajęli go obcy ludzie (pisałam o tym tutaj kilka lat temu...), patronowała wszystkim moim snom, wisiała bowiem nad łóżkiem, które zawsze zajmowałam, jak królowa na szczycie góry: wielobarwnego stosu pierzyn i poduszek, skrytego pod haftowaną w ogromne róże kapą.
Królowała też w opowieściach mojej babci: samodzielna, odważna, wytrwała; typowa wielkopolska chłopka, choć podobno część jej rodziny wywodziła się od jakiejś zubożałej szlachty. To jej mąż umarł, przeziębiwszy się podczas ucieczki przed niemieckim nalotem zaraz na początku wojny. A kiedy moja babcia - jej córka - zostawała sama z dziećmi, porzucana raz po raz przez dziadka-utracjusza (on też doczekał się na blogu osobnej opowieści) - prababcia przejmowała stery nad niesforną gromadką, gdy jej córce brakowało sił lub przechodziła kolejne załamanie.
Żyła długo i skromnie, jakby nie chciała sprawiać kłopotu. Nawet po śmierci, kiedy po krótkiej chorobie zamknęła oczy na zawsze - w tym samym domu, w tym samym pokoju, ba, w tym samym skrytym za piecem kaflowym kącie, w którym znajdowałam wakacyjne schronienie. Opowieść o tym fascynowała mnie i przerażała. Babcia wspominała zawsze, że sama musiała swoją mamę przebrać w strój "do trumny", przygotowany dużo wcześniej i z pietyzmem złożony w skrzyni, by zmarła godnie prezentowała się na czuwaniu, które miało odbyć się przy zwłokach. I kiedy miała kłopot z nałożeniem jakiejś części garderoby, prosiła pokornie: "Mamusiu, pomóż" lub: "Mamusiu, zegnij rękę". A prababcia - choć martwa od kilkudziesięciu minut - posłusznie podporządkowywała się tym prośbom zbolałej córki...
Spoglądając na jej portret, zastanawiałam się zawsze, czy i ten wizerunek mógłby odpowiedzieć na moje prośby o jakikolwiek znak życia. Ale nigdy nie odważyłam się ich wypowiedzieć na głos. Nie był to tylko dziecinny lęk, raczej obawa przed nieprzewidywalnymi skutkami kuszenia losu...
A przecież nie bałam się jej nigdy, choć wyglądała tak dostojnie w swojej czarnej sukni ze stójką, z idealnie prostym przedziałkiem i poważnym, nieco zamyślony spojrzeniem. "To nie zmarłych powinnaś się bać, ale żywych" - powtarzała zresztą babcia, znacznie lepiej niż ja obeznana z prawami zaświatów i rodzinnymi duchami. I przyrzekała mi solennie, że po jej śmierci dostanę portret prababci na pamiątkę, bo ze wszystkich wnucząt jestem do niej najbardziej (choć raczej nie fizycznie) podobna.
Kobiety w rodzinie mojego ojca żyją długo - znacznie dłużej niż mężczyźni. Tak było z prababcią. Schemat powtórzyła też babcia Kazia, choć koniec jej życia naznaczyły choroby powoli, acz skutecznie odbierające jej kontakt ze światem. Umarła, kiedy studiowałam w Krakowie, w pełni wiosny, którą uwielbiała.
Babciny dom pod Stęszewem przejął mój chrzestny, jej syn. I szybko sprzedał, choć za życia babci nieco inaczej formułował swoje plany wobec stuletniej rodzinnej chatki.
A portret prababci zniknął.
Chrzestny - nie umiem mówić o nim mniej formalnie, bo moje relacje z tym człowiekiem od lat już pozostają bardzo chłodne - tłumaczył mętnie, że oddał portret do konserwatora, że chce zmienić ramę, że na pewno za kilka tygodni podrzuci go do Grodziska. Później usłyszałam od cioci - jego siostry, którą dla odmiany bardzo szanuję i tak zwyczajnie po ludzku lubię - że obiecał wizerunek prababci jakiemuś dalszemu krewnemu z Rosnówka. A potem - że portret po prostu zginął. Chrzestny miał zresztą poważniejsze zmartwienia na głowie niż szukanie starego bohomazu, bo wydawał córkę za mąż, urządzał, a później - rozwodził...
Kilka lat milczałam zachowawczo, nie widząc sensu w wysłuchiwaniu kolejnych kłamstw i wymówek. Ale w tym czasie w moim szanownym "opiekunie" za sprawą jakiejś sektopodobnej grupy religijnej dokonała się cudowna duchowa przemiana. A ciocia - po tym, jak w którejś z tegorocznych rozmów przy kawie wróciłyśmy do tematu prababci - postanowiła raz jeszcze podjąć próbę wydobycia z chrzestnego tak zwanych konkretów.
W efekcie późną wiosną, niemal w rocznicę śmierci babci, skruszony brat mojego ojca pojawił się w Grodzisku z tajemniczym pakunkiem. Nie było mnie przy tym, kiedy jednak zajrzałam do rodzinnego domu na weekend, w pokoju czekała już na mnie - w niezmienionej ramie i niezmiennie, uroczyście poważna - ona. Prababcia z portretu.
Wierzę, że gdzieś tam, w zaświatach, ucieszył się z tego niezmiernie pewien duch. A może dwa? Ja ucieszyłam się tym bardziej.
Wprawdzie portret przodkini musiał jeszcze poczekać kilka tygodni, aż przeprowadzę remont mieszkania, ale już w połowie lata ten mój cudem (tak, tak, w tym wypadku muszę uznać cud) odzyskany spadek, to jedyne istniejące fizycznie, a nie tylko w wyobraźni lub pamięci, ogniwo łączące mnie ze wspomnieniami z dzieciństwa trafiło na właściwe miejsce w moim dorosłym poznańskim życiu. Miejsce honorowe.
Może to naiwne, ale dopiero teraz czuję się tu, w moim starogrunwaldzkim wynajętym kącie, prawdziwie domowo. I pod patronatem prababci, która - w to również wierzę - pod płaszczykiem powagi skrywa sporą dozę pobłażliwej życzliwości wobec wnuczki-dziedziczki. I wciąż - jak w dzieciństwie - czuwa nad moimi snami.
Dobranoc. :-)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz